Monday, August 8, 2011

Sinh ngày Bốn tháng Bảy & Full Metal Jacket

Bữa trước lễ Độc lập nước Mỹ, coi lại cái phim "Born on the 4th of July" của Oliver Stone và tính viết vài hàng. Rồi ham chơi, rồi lại thôi. Khi coi phim này có những cảnh quay về người biểu tình chống chiến tranh VN rất xúc động làm liên tưởng đến chuyện người SG bị trấn áp, cấm đoán, bắt bớ khi biểu tình chống TQ vừa qua. Trong phim, thấy lại cái lá cờ ba màu Xanh Đỏ Vàng thường được gọi là cờ Mặt trận (MTGPMN). Rất thích cái lá cờ này. Vì nó đẹp, vì cái màu xanh dịu làm mát con mắt, vì cái màu xanh nó gợi lên cái trí thức, cái màu xanh hòa bình, mảng xanh của bầu trời khao khát tự do... So với cái cờ Đỏ Vàng hùng hổ tạo nên cái cảm giác nghẹt thở vì máu của hiếu chiến. Và so với cái cờ Vàng Đỏ gợi nên tính bảo thủ, cái vàng chóe của bảo hoàng, sự trì trệ của giản đơn.

 

Phải công nhận là những người biểu tình chống chiến tranh VN đã góp phần làm cho cuộc chiến ở VN kết thúc nhanh chóng. Họ là những người có máu phản kháng. Tóc tai để dài, râu ria thậm thượt, quần ống loe, áo chim cò, make love, not war, chơi nhạc rock...  và rất là hippy. Họ là nhân dân tiến bộ Mỹ.
Nói chung, khi coi bất kỳ phim Mỹ nào về chiến tranh VN, có những cảnh dân hippy chơi nhạc rock, chơi cần sa, biểu tình phản kháng là mình thích. Mình ấn tượng. Rồi mình xúc động. Là mình khen hay.

Vậy mà, sau 1975. Thanh niên VN nào mà quần ống loe, con trai để tóc, dài, hát nhạc ngoại... thì bị xem là không tiến bộ. Là lai căng. Là bị đè đầu ngay giữa đường để cắt tóc. Là bị chận ngay giữa phố để xé ống quần. Cũng bị trấn áp giống như cảnh sát của chính phủ trấn áp người biểu tình. Do vậy, mình lập lại: khi coi phim gặp những cảnh này là mình nhớ, lại làm mình càng xúc động. Mình lại càng khen hay.

Theo cái còm gợi ý của mợ Lún, của chị Ba Đậu về cái phim Full Metal Jacket của Stanley Kubrick. Lục phim này về coi. Một phim hay về chiến tranh VN mặc dù không có cảnh dân hippy hát nhạc rock và biểu tình nổi loạn chống chiến tranh. Cũng từ những người lính tham gia trong cuộc chiến, Stanley Kubrick đã nhìn cuộc chiến với một góc nhìn rất khác.

Với Ron Kovic trong "Born on the 4th of July" anh tự hào khi phục vụ tổ quốc với tư cách là một công dân. Anh tìm kiếm vinh quang khi tham gia cuộc chiến và anh phải trả giá cho điều đó. Và khi bị mắc sai lầm khiến cho anh dằn vặt. Anh đã tìm cách chuộc lại nó bằng cách đã đi ngược lại với những gì trước đây anh đã theo đuổi, ước mơ. Anh chống lại chiến tranh vì theo anh nó đem lại cho anh những lỗi lầm. Từ sai lầm của riêng cá nhân, anh muốn những năm tháng còn lại trong đời sống được thanh thản, bình yên nên anh chống lại cái hiện tại đang diễn ra trong giai đoạn lịch sử mà anh đang sống.

Với nhân vật Joker trong "Full Metal Jacket" tham gia cuộc chiến VN như một viên đạn "born to kill" khi anh được huấn luyện trong trại lính để thành một thứ vũ khí giết người.Nhưng cuộc sống luôn có tính hai mặt của nó. Con người cũng  vậy và chiến tranh cũng vậy. Joker và bạn bè của anh được huấn luyện một cách hoàn hảo để dành lấy phần thắng của cuộc chiến. Những gì xảy ra trong trại huấn luyện được thể hiện một cách hết sức tự nhiên nhằm ca ngợi những vũ- khí-con-người  là một thứ văn hóa. Thì bên cạnh đó, những suy nghĩ, hành động, lời nói có phần trái ngược của Joker đã nói lên một phần rất khác của cuộc sống. Joker là hiện thân của đạo đức, là mẫu hình về tình bạn chân thành. Là một người hiền lành, anh đến với cuộc chiến vì cuộc chiến đó cần anh. Anh không muốn trở thành người đứng đầu trong đợt huấn luyện, và càng không muốn dành lấy vị trí chỉ huy trong trận truy kích và hành quân. Như những người bạn khác, anh chỉ đơn giản mong muốn cuộc chiến đó kết thúc thắng lợi mà không mảy may nghĩ đến vinh quang. Anh viết trên chiếc nón lính hàng chữ "born to kill" và anh lại đeo biểu tượng hòa bình trên ve áo. Tính hai mặt của cuộc sống, sự nước đôi của con người được thể hiện qua nhân vật Joker đầy nghịch lý.
"Full Metal Jacket" là một sản phẩm đẫm máu như những bộ phim về chiến tranh VN khác. Ở đó cũng tồn tại con người phản diện và những anh hùng. Trong phim có một cảnh quay về hành động của Joker sẽ khiến cho nhiều người băn khoăn, suy nghĩ. Anh đã hành động đúng hay sai khi hạ sát kẻ thù? Quyết định của anh đòi hỏi người khác đánh giá nó có tính nhân văn? Hay chỉ nhận được những lời phê phán, rồi chỉ trích anh là thứ vũ khí giết người không hơn không kém?

Khác với Ron Kovic trong "Born on the 4th of July" là dằn vặt nội tâm khi phạm phải sai lầm. Joker hiền lành trong "Full Metal Jacket" đã giết chết kẻ thù một cách thản nhiên khi anh chứng kiến sự mất mát ra đi của từng đồng đội. Anh cũng đã chứng kiến cảnh mồ chôn tập thể khiến cho anh phải suy nghĩ: "Người chết chỉ biết mỗi một điều: Chết là tốt hơn còn được sống". Do vậy, Joker  không chống lại chiến tranh như Ron Kovic đã làm. Anh đã tìm ra  ý nghĩa của "born to kill" là "kill to peace". Và cuối cùng Joker đã hành động đầy dứt khoát. Anh không còn là chính mình không phải anh đánh mất bản thân anh. Mà hành động của anh đã có thể liên quan từ nhiều người và kết quả đến từ nhiều thứ khác.
Joker cảm thấy hạnh phúc khi vượt qua cái ngưỡng của bản thân và từ nay anh sẽ không còn sợ hãi.

Một phim của Oliver Stone khiến cho mình nhớ, rồi lại khen hay. Một phim của Stanley Kubrick không những khen hay và còn khiến cho bạn suy nghĩ nhiều điều. Người làm phim nào cũng chỉ cần mong có thế!


6 comments:

  1. Gác: Nếu có thời gian, đọc thêm Mùa Biển Động của Nguyễn Mộng Giác, Mùa Hè Đỏ Lửa, Dấu Binh Lửa, Dựa Lưng Nổi Chết hay Dọc Đường Số 1 của Phan Nhật Nam.

    ReplyDelete
  2. Mình chờ cái review này hơi bị lâu đó. Đọc một mạch mặc dù đọc trên phone. Thích cái review của full metal jacket and how you traslate cái cụm born to kill và kill to peace bằng cái cảm nhận của Gác. Cái suy nghĩ của Joker khi bóp cò. Me like.

    ReplyDelete
  3. Cám ơn anh Hoàng đã gợi ý. Tìm mấy cuốn trên ở ngoài hiệu sách bây giờ cũng hơi khó. Đọc trên online thì cũng khó luôn đối với em. :) Vì em online là em nhảy lung tung ít khi ngồi yên một chỗ.

    ReplyDelete
  4. @Chị Ba Đậu: Coi như đây là quà SN luôn nghe chị Ba. Nhận quà, nhận lời chúc mừng ở đây luôn cho nó tiện vì ghé nhà chị Ba thấy cái line hơi dài nên cũng ngán. Hihihi..

    ReplyDelete
  5. -Di.nh gu*?i 2 trong so^' nhu*~ng cuo^'n anh Hoang nha('c o*? Tre^n cho anh GX, nho*\ chi. Lan mang ve^\ be^?n ma\ loay hoay que^n ma^'t, sorry nha. Hay tha?y -di.a chi? Qua -da^y, ho^m na\o DQ "nhu*o*\ng la.i" cho -do.c ha.
    Thi'ch -do.c ma^'y bai review film cu?a anh na\y ghe^ ta o*i.

    ReplyDelete
  6. Cảm ơn Gác tặng quà sn nè. Làm sao rinh về đây? Hehe. Thôi cứ để nhà Gác lâu lâu Đậu ghé đọc. Hehe.

    ReplyDelete