Kể chuyện tháng Tư

 

1. Nhưng phải bắt đầu từ tháng Ba. Đà Nẵng. 1975. Hình ảnh tôi nhớ được lúc đó là ba tôi từ tiệm may phóng về nói: Đi thôi, đi thôi. Tàu của cậu Q. sắp đi rồi. Mẹ tôi hốt hoảng giựt phăng mấy góc mùng, cuộn đồ đạc lại rồi bồng bế chúng tôi đi xuống nhà người bà con gần chợ Hàn - bến Bạch Đằng. Số là, cậu Q. anh cả của mẹ tôi làm việc trên một chiếc tàu thủy từ trong Sài Gòn, nhận lệnh chở lương thực, thuốc men tiếp tế cho vùng chiến sự ngoài này. Sau khi xong công việc, cậu đã ngầm báo cho gia đình chúng tôi và một số bà con thân ruột biết là tàu của cậu sẽ quay trở lại SG. Vì vậy mọi người được thông báo chuẩn bị. Chạy.
Khi tới nhà người bà con, chúng tôi thấy ở sân chùa Long Thơ cũng có một số gia đình tay xách nách mang tập trung cũng khá đông. Có nhiều gia đình bà con ở ngoài Huế, ở tận ngoài làng được báo tin từ hồi nào cũng có mặt .
Từ bến Bạch Đằng, chúng tôi được đưa xuống những chiếc gọ rồi chạy ra biển vì tàu của cậu Q. neo ở cảng Tiên Sa. Khi gọ cập hông tàu lớn. Thang dây được thả xuống. Ưu tiên cho người lên trước. Đồ đạc từ từ chuyển lên sau. Khi mọi người đã yên vị trên tàu lớn, một vài bọc quần áo được kéo lên. Chủ gọ cắt dây bỏ chạy. Ba tôi và nhiều người sững người.  Toàn bộ của cải và tài sản có giá trị coi như bị cướp trắng. Xong.

Mẹ tôi là một người hay lo xa. Khi chuẩn bị cho những chuyện như thế này, bà đã may sẵn cho mỗi đứa con một cái đãy -dạng ba lô đeo lưng. Trong đó đựng một ít gạo, hai bộ quần áo, 10 tờ giấy khai sinh, và 500 đồng bạc. Ngoại trừ thằng em út là còn phải bồng. Những đứa còn lại từ lớn tới nhỏ đều có phần, phải mang cái đãy ba lô - phòng khi chạy loạn mà bị thất lạc.

2. Ấn tượng đầu tiên của tôi về Cam Ranh là một giấc ngủ trưa trên vùng cát trắng. Gió biển thổi mát rượi. Thức dậy, tôi thấy tôi nằm bên mái hiên của một dãy nhà dài lợp tôn và vách tường cũng bằng tôn. Chắc là trại nhà binh (?). Tôi không biết vì lý do gì mà tàu của cậu Q. lại ghé qua Cam Ranh. Có thể là ghé lại chở thêm, hoặc gạt bớt dân tản cư không biết chừng? Hoặc chở lính thất trận từ vùng Tây Nguyên về SG? Gần sáng, mọi người được lệnh kéo nhau ra bến cảng để lên tàu. Đông nghẹt người. Tôi thấy có nhiều người bị mất dép, đi chân không. Có một chị đi trước tôi một chân xỏ dép còn chân kia mang cái bao mì cua màu vàng vàng đỏ gạch được buộc bằng một cọng thun. Thỉnh thoảng cọng thun tuột ra, chị lúi húi cúi xuống cột. Rồi chạy. Rồi bị tuột cọng thun. Chị lại cột. Lại chạy.
Có một chiếc tàu thật lớn. Trên đó chở rất nhiều lính, có mang súng. Họ đứng tràn ra cả mạn tàu. Chiếc tàu tu tu nhả khói rời cảng. Thang dây còn treo tòn teng. Một vài thân người trên chiếc thang rơi xuống, kèm theo tiếng la thất thanh. Tõm xuống mặt biển. Mất hút. Hình ảnh đó, âm thanh đó tôi vẫn còn nhớ tới giờ. Chắc là sẽ không bao giờ quên.

3. Chiếc xe buýt chở chúng tôi từ Vũng Tàu về SG dừng lại đâu đó ở Biên Hòa hoặc Thủ Đức. Mấy ông lính Quân Cảnh (đội mũ sắt có chữ Q.C) chặn xe lại và yêu cầu mọi người xuống xe để khám xét. Cửa ngõ vào SG cần phải được kiểm soát chặt chẽ. Và tôi nhớ rằng gia đình tôi vào được SG trên một chiếc xe tải hiệu GMC. Hình như chiếc xe đó chở vật liệu xây dựng. Thùng xe thấy có bám nhiều đất và cát.
Mưa. Sài Gòn mưa xối xả. Một tấm bạt được kéo ra. Mọi người lúp xúp sau chiếc thùng xe. Trốn. Dưới tấm bạt che mưa màu xanh. He hé sợ sệt nhìn SG.

4. Bệnh viện chợ Rẫy cao rớt mũ. Gia đình, bà con chúng tôi được đưa về một căn nhà của một bác sĩ nào đó đã bỏ đi từ trước. Một căn biệt thự lớn có hai ba tầng lầu. Ba, bốn gia đình được sắp xếp ở đó. Trong nhà, có toa-lét nước giật xì xòa. Rất đã. Tôi không nhớ tên đường là gì. Nhưng nhớ hai bên đường có hàng cây cổ thụ lớn. Tàn hoa rớt xuống xoay tít bay bay. Ở đó chúng tôi nghe còi xe cứu thương hú suốt ngày. Hai bên vệ đường, có rất nhiều người bày bán hàng lạc-xoong. Có cả người Hoa lẫn người Việt. Con đường đó thật là bận rộn.

5. Bất ngờ, một buổi sáng chúng tôi nghe ầm ầm. Âm thanh lạ. Những chiếc xe tăng. Thật thú vị. Ba mẹ tôi lùa tất cả con cái vào trong nhà. Lần đầu tiên trong đời tôi thấy chiếc xe lạ lẫm đó. Những chiếc xe có bánh sắt và xích sắt nghiến nát những con đường ở SG.
Tối đến. Người lạ ập tràn đầy nhà. Họ chiếm dụng tầng dưới. Ngủ tràn ra ở mái hiên và ban công. Súng gối đầu. Bà chị lớn nhà tôi sợ đến phát khiếp. Bả trốn biệt.
Tôi thấy ba lô người nào cũng nhiều đường cát và sữa đặc nhãn hiệu Kim Cương hoặc ông Thọ. Họ thích đồ ngọt thì phải. Chúng tôi đem sữa trong nhà ra, họ đổi cho chúng tôi một thứ bánh ăn rất ngon vì lạ miệng. Lương khô Trung Quốc.

6. Rồi chúng tôi phải từ biệt căn nhà mà mình không phải là chủ nhân. Tất cả chúng tôi cùng mấy gia đình bà con bị tập trung về chung cư Phạm Thế Hiển ở quận 8. Nơi dành cho đồng bào tản cư. Bước đầu làm quen với cuộc sống tập thể. Sáng ngủ dậy, đăng ký danh sách. Nghe gọi tên kiểm tra hàng ngày. Rồi sắp hàng lần lượt để nhận từng khẩu phần lương thực. Rồi ba mẹ tôi hong hóng nghe chính sách dành cho người tản cư. Rằng, tự nguyện về quê hương bản quán, hoặc là đồng ý để cho Ủy ban quân quản đưa đi vùng kinh tế mới? Đằng nào cũng phải đi. Không thể ở lại SG. Ai ở đâu về đó. Lũ lượt kéo nhau về. Về quê. Về quê thôi!

7. Nếu hồi đó gia đình tôi  trốn ở lại SG, chống lại chính sách kêu gọi của Ủy ban Quân quản của ông VVK thì có thể mình bây giờ là công dân quận 8 hoặc ở đâu đó bên quận 4 giang hồ không biết chừng.
Nếu hồi đó cậu tôi không bị mắc kẹt bà mợ và mấy ông anh bà chị con của cậu ở Bến Tre, Mỹ Tho. Và bà mợ đồng ý dắt con theo cậu. Chiếc tàu của cậu sẽ phi thẳng ra đại dương, nhắm hướng Phi Luật Tân hoặc đảo Guam  mà trực chỉ thì bây giờ mình sẽ trở thành anh Mai -cồ Mai -cót nào đó rồi! Chứ hông phải là một anh người Việt gốc Mít ở xứ Huê Kỳ. Mà. Tiếng Anh thì không biết, tiếng Việt thì chẳng biết xài vào đâu? Ù ù cạc cạc. Nạc nạc mỡ mỡ như bây giờ.
Nếu hồi đó mà đi nguyên cả cái tàu.  Lúc đó sẽ có ông khai canh mới họ Đặng thời hiện đại. Biết đâu sẽ có một cái làng họ Đặng hẳn hoi trên cái xứ này? Tha hồ mà nhận người bà con họ hàng làng Ngoại từ miền Tây Texas qua tận xứ sở miền Đông. :)
...

Kể chuyện tháng Tư, mà dông dài từ tháng Ba qua tới tháng Năm, tháng Sáu. Thôi. Chừa lại cho mọi người.
Tháng Tư của bạn? Where were you?