Saturday, July 14, 2012

Phản bội và Hèn đại nhân

Nhảm Biên tập trong đợt biểu tình tập 1
Đi làm về. Đang loay hoay thì nhận được message: Denny's tối nay 9h nghe! Bốc phôn gọi ngược lại hỏi có chuyện gì? Trời, chuyện như vậy mà đợi 9h cái gì. Bây giờ luôn đi! OK?
Bước vô quán là thấy mr. Nhảm ngồi đó với cái laptop. Hỏi: anh Nhiên đang làm gì đó? Chơi game à? Không. Đang kiếm job. Xong!

Trong làng báo ở hải ngoại, Người Việt là tờ nhật báo lớn nhất về quy mô. Vượt ra hẳn khu vực quận Cam, vùng Nam California, và nói không ngoa thì đó là tờ báo đứng đầu về chất lượng so với nhiều tờ báo tiếng Việt ở trời Âu, trời Mỹ. Tờ Người Việt có tiếng tăm là nhờ đội ngũ phóng viên giỏi.
Trong lúc nhóm chúng tôi ngồi ở Denny's thì Ban lãnh đạo tờ NV cũng đang họp để ra quyết định đuổi việc mr. Nhảm - Tổng Biên Tập, một người làm báo có nghề, phải nói là rất giỏi của họ.
Dù chức vụ của mr. Nhảm trong tờ NV lúc này là phụ tá chủ bút. Không biết ai đã đẻ ra cái danh hiệu này mà khi nghe tạo cảm giác rằng làm người phụ tá là người làm chân sai vặt. Ví dụ như phụ tá giám đốc, phụ tá chủ nhiệm... những vị trí này rõ ràng là sai vặt, giám đốc, chủ nhiệm chắc chắn là không phải rồi, nghe rất là hữu danh vô thực.
Tôi thường gọi anh Nhiên là ông Nhảm biên tập. Vì nó hài hài cho nó hậu hiện đại, và đúng thực cái công việc khá bận rộn bài vở trong vai trò của Tổng biên tập của một tòa báo. Nhưng thôi, chuyện chức danh chữ nghĩa dành cho những người nào thích danh.

Nhớ cách đây 5-6 năm trước, đọc quảng cáo thấy báo NV có tuyển. Đâm đơn vô chờ cả tháng không thấy trả lời. Đang lang thang bên Minnesota thì nhận được điện thoại gọi về phỏng vấn.
- Anh cho em mấy ngày được không?
- Được. Về trước thứ Bảy là được.
Lật đật bay về gặp mr. Nhảm. Xem tướng xem tá, hỏi loanh quanh vài câu trong đó có câu này làm mình nhớ hoài.
-Thanh trước đây đang làm gì mà bị thất nghiệp?
- Dạ, làm hãng DVD. Cuối năm ế hàng quá nên chủ cho nghỉ.
- Cái máy nó ra làm sao? Mình tả và nói sơ qua về nguyên tắc vận hành máy cho người nghe dễ hình dung. Hỏi tiếp: Thế có biết cách nào để phân biệt đĩa lậu và đĩa thật trên thị trường không?
- Dạ biết chứ!
Nghe trình bày xong. Ok, good! Đi vào trong này để xem lòng vòng cho biết tòa báo.

Khi ra về, nghĩ trong bụng cha này biết đặt câu hỏi và cách khai thác thông tin rất giỏi. Đặc biệt là câu hỏi phân biệt đĩa DVD. Mang tính trắc nghiệm nghề nghiệp. Nếu không trả lời được câu này, có nghĩa là việc trước mình làm mà không biết gì, thì việc làm sau cũng sẽ không có cửa. Cuộc phỏng vấn gọn nhẹ. Qua được cửa. Done!

Cách đây 5 - 7 năm trước, những tờ báo tiếng Việt online ở hải ngoại rất tệ. Click vào thấy rất nghèo nàn, kể cả báo NV. Trong khi đó báo chí mạng trong nước đóng mở ào ào. Đem ý kiến này trao đổi với anh em trong những buổi trà dư tửu hậu, nhậu nhẹt bạn bè. Phóng viên học việc mà ý kiến ý cò cái giề? Lãnh đạo tờ NV lúc đó chỉ quan tâm đến bao nhiêu trang quảng cáo trên báo giấy. Mất quảng cáo. Báo chết. Người đi theo. Hehehe..

Vô làm được mấy tháng. Quit job. Mặc dù không trực tiếp làm sếp hướng dẫn, nhưng tôi học từ mr. Nhảm được nhiều điều. Cách chụp hình cho báo chí, cách lấy tin, cách viết và biên tập tin làm sao mà khi đưa lên thì sếp chỉ đọc qua mà không mất thì giờ để cả hai cùng khỏe mà về sớm...
Phải nói rằng đây là một trong những giai đoạn rất khó quên để tôi có được tình cảm của rất nhiều bạn bè, nhiều anh em, mà bây giờ vẫn tiếp tục duy trì, khi sống quá xa nhà ở bên này.

Một- hai năm sau, tờ NV có thay đổi lớn. Fired tập 1 diễn ra. Chủ đề "Thủy Chậu". Mr. Nhảm got fired. Cộng đồng biểu tình gọi mr. Nhảm là kẻ phản bội. Chú Vũ Ánh, lúc đó làm chủ bút. Chịu trách nhiệm, ông già tuyên bố từ chức một cách hiên ngang. Cả Bolsa rần rần cờ vàng. Tờ NV mất dần nhân sự. Kinh tế down. Không khí ảm đạm. Báo chí quận Cam mang gương mặt của bánh bao chiều.

Sếp mới về, cách mạng đường lối. Những người làm báo giỏi được trọng dụng. Mr. Nhảm quay lại với chức vụ Tổng biên tập. Tờ NV không những lấy được sự tin cậy mà phát triển uy thế mạnh hơn nhờ những thay đổi phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội online. Báo Người Việt không chỉ giới hạn ở Quận Cam mà Âu, Á tìm đọc rất nhiều.  Bốn năm khởi sắc.

Mr. Nhảm phạm mistake. Ban lãnh đạo báo NV đã ra quyết định đuổi việc. Got fired tập 2 bắt đầu. Nhiều người bi quan cho tình hình ảm đạm như phần một sẽ tái diễn. Không bao giờ xảy ra. Vì Ban lãnh đạo công ty NV đã đi trước một bước bằng một động thái rất hèn nhát. Đuổi người trước khi xảy ra động tĩnh. Không muốn cờ vàng tập trung ầm ĩ ở cổng công ty. Mất phụ tá này thì kiếm phụ tá khác. Cần phải bảo vệ những ông chủ. Những hèn đại nhân.

Một số người cho rằng đây là business. Kinh doanh mà không có khách hàng thì cạp đất mà ăn à? Oh, yeah! Nhưng kinh doanh báo chí khác với mở nhà hàng bán bún bò Huế hoặc bán Mỹ tho hủ tiếu chứ! Bán báo, không đơn giản là bán sản phẩm mà kèm luôn cả cái tinh thần và nhân cách của tờ báo đó. Không chấp nhận cách làm báo lá cải, phê phán chế độ độc tài trong đó báo chí được xem là công cụ, là lề phải... vậy liệu tờ Người Việt có xét lại tinh thần và lối xử sự của mình phù hợp với tu chính án số một theo Hiến Pháp của Hoa Kỳ, mà họ cho vẽ tranh và treo ngay bên trên lối cửa chính ra vào của tòa soạn, hay không?
Tự do ngôn luận trong một xã hội thượng tôn luật pháp là chiếc kiếm sắc đầy quyền lực để mọi người dân ở Hoa Kỳ dùng nó chống lại sự đặc quyền, đặc lợi trong một chế độ dân chủ. Thế nhưng, chiếc kiếm sắc ấy đã bị Ban Lãnh đạo công ty báo Người Việt rút ra đâm vào lưng Tổng biên tập, rồi quỳ gối dâng tặng cho một số nhóm người và rón rén rút êm bằng cách khép nép đi theo lề bên phải vì quyền lợi của riêng mình.
Trong nước đang biểu tình ầm ầm chống Trung Quốc và chế độ độc tài đặc quyền, đặc lợi. Tờ Người Việt đang cổ xúy cái tinh thần quật khởi đó để mong giúp được chút gì cho người dân trong nước, những người đang cố lấn từng chút một trên bước đường kiếm tìm những mẩu không khí tự do. Nhưng ở hải ngoại thì tờ Người Việt lại né biểu tình. Run sợ và trở nên hèn nhát!

Báo chí sống nhờ quảng cáo. Một vài năm đầu khởi sự gian nan, làm báo kiếm được mẩu quảng cáo của khách hàng như bắt được vàng. Uy tín và thanh thế được nâng lên bởi cách làm báo của những người tiền nhiệm có nhân cách. Làm báo vì yêu nghề. Trốn thoát tìm đến xứ tự do để được tự do làm báo. Quảng cáo có được là quảng cáo sạch. Đồng tiền sạch. Không giành giật. Trải qua bao nhiêu năm. Tờ Người Việt lớn mạnh không ngừng. Bây giờ có thể tự hào là một đại ca trong làng báo hải ngoại. Nhưng vẫn cái lối tư duy làm báo rất cũ. Vẫn làm báo để kiếm quảng cáo. Cho nên có thể trảm tướng, hèn hạ chém người làm lăn lóc. Những mẩu quảng cáo bây giờ phải giành giật. Khổ thật. Tội nghiệp thật. Và hèn thật.

Thử nghĩ, liệu cái "cộng đồng" mà tờ Người Việt đứng ra quỳ gối có phải là khách hàng đem lại nguồn sống cho tờ báo hay không? Chắc chắn là không. Hơn nữa, thị phần quảng cáo vùng Orange County, Los Angeles, xa hơn chút nữa là Riverside, San Diego nó vẫn mãi là vậy. Vốn định hình và chia phần cho từng ấy tờ báo. Cạnh tranh về mặt kinh doanh không phải là lấn nhau, giành cắn nhau miếng bánh trong thị phần khách hàng quảng cáo. Liệu sau sự kiện này thì quảng cáo sẽ nhiều hơn chăng?

Ở trong nước, báo chí vốn đã bị điều khiển bởi cơ chế độc tôn tư tưởng. Mặt khác lại dành sức để lấn, và đánh nhau trong một cái lề bên phải chật hẹp nên thiếu đi sức mạnh đoàn kết và phần nào mất khả năng báo chí của mình. Ra hải ngoại phải khá lên chứ. Nhưng không. Đâm lưng chiến sĩ vẫn còn. Và đi bòn quảng cáo theo đường đầu gối.  Hèn!
Vì sao hèn? Vì tờ Người Việt đã mặc áo giáp nhưng khi xông trận vẫn bỏ của chạy lấy người. "Các bài viết đăng tải trên phụ trang Diễn Ðàn Người Việt không nhất thiết phản ảnh quan điểm của Nhật Báo Người Việt, mà chỉ là quan điểm riêng của từng tác giả". Mr. Nhảm không được mặc áo giáp và đã bị lãnh đạo tờ Người Việt thọc lưỡi kiếm hèn hạ xuyên ngang hông.

Quảng cáo không biết có tăng không? Nhưng lối xử xự thì quá hèn. Đến bây giờ mà vẫn xun xoe sáo ngữ "tự do ngôn luận" thì rõ ràng là quá tồi và shame on you, những ông chủ của tờ Người Việt!

12 comments:

  1. một anh chàng trẻ nhất trong ban biên tâp nói vậy nè:
    "Mỗi người trong phòng biên tập là một đốm màu, đủ các sắc màu. Trong đó anh HN là cục màu lớn nhất, vui nhất, sinh động nhất. Giờ vắng ảnh, tự dưng em thấy mất một khoảng màu rất lớn."

    ReplyDelete
  2. đọc xong. Nói vầy nè. Phải những người có matter trong ban biên tập ai cũng khạc ra một bài này sức ép mấy ông già . Mr Nhảm nghỉ, tụi tôi đình công. Thì mí ổng có dám mướn Ngô Kỷ vô làm thế không? Một tập thể lớn như vậy, trẻ có học như vậy. Mà. Thôi. Đã nói rồi, miếng cơm mang áo cái bill hằng ngày nó lớn hơn cái cục màu sinh động kia.

    ReplyDelete
  3. Chán nhỉ. Dân Việt sang đây bao nhiêu năm rồi mà vẫn còn suy nghĩ mọi đến thế. Viết như bác Nhảm mà còn bị chửi là phản động nữa thì đúng là pó tay.

    Chia buồn cùng bác Nhảm.

    ReplyDelete
  4. thôi bác VQHN tự mình làm chủ đi, mở công ty báo đi. :)

    Có gì mướn mình đi chửi mướn nè. há há...

    ReplyDelete
  5. @Chị Chôm: Hiểu tình hình quá mà :)

    @NgocLan: Ai là màu đen biết không? Hihihi..

    @Mợ Lún: VAALA sắp mở FOB3. Có đem khỉ vàng, khỉ đỏ về trưng không?

    @Lừng: Người Việt trong ngoài đều có thói chụp mũ rất tệ.

    @Dịu Hến: báo nhảm và chưởi thì mần sao mà có quảng cáo? :)

    ReplyDelete
  6. bài này bị tình cảm lất át, mất trọn tính khách quan!

    Gác viết Mr. Nhảm phạm mistake. Ban lãnh đạo báo NV đã ra quyết định đuổi việc. Phạm cái gì? Quyết định của báo NV đúng sai chỗ nào? Sao lại gọi người ta là Hèn đại nhân mà nguyên ban phóng viên không có 1 người lên tiếng từ chức theo? Vậy cả đám phóng viên đó có hèn không?

    Trẻ vs già, đỏ vs vàng, cũ vs mới: đó là cuộc sống. Điều quan trọng là phải nhìn thấy rõ nguồn cội lý do để phân tích đúng sai.

    ReplyDelete
  7. Mình cũng nghĩ như DH, nếu HN đúng sao mọi người không cùng nhau bênh vực anh, cả 1 đội ngũ đông đảo thường viết lại những điều bất bình, họ dều là người biết luật và sống ở 1 quốc gia tự do tại sao không bảo vệ bạn bè, đồng nghiệp bị đối xử bất công??? Tui ngạc nhiên lắm, còn nàng NLan thì sao? như Lún nói sao không đình công??? nghĩ cũng lạ, tập thể Người Việt hổng lẽ chỉ là cá mè 1 lứa???

    ReplyDelete
  8. Bác HN "mà là" thế hệ thuộc tư tưởng chuộng tiếng nói dân chủ tự do!? hehe... tớ "đết" tin! Mới comment bất đồng ý kiến trong mục "cha chung" sau Gác Xép. Tớ comment với giải thích rất là ư là nai-sì. Từ ngữ, văn phạm, và cú pháp cũng tương đối "chuẩn". Không có "nấy" một chữ chửi thề....thế mà chả hiểu sao cứ bị dìm hàng im ìm ỉm! Làm tớ ganh tị với GX muốn chớt! Hay là blog của HN cũng có mướn thêm một TBT thuộc loại quán xuyến tư tưởng của các báo lá cải trong nước mà tớ không biết?

    Còn nói về cái hèn của tập đoàn báo NV thì cứ tạm cho HN là đúng đi (tớ làm kinh doanh trong CĐ cũng cho quảng cáo với NV hoài nên chỉ cho là tập đoàn BT này thuộc loại ôm tiêu chí lãnh đạo "dở dở ưong ương" mà thôi). Nhưng xét cho cùng, đã biết chúng nó hèn mà mình cũng chấp nhận ngồi vào kiếm miếng ăn với đám hèn thì mình xếp vào loại nào bây giờ!? Tớ còn nhớ câu Bush nhỏ nói: "Fool me once, shame on you; fool me twice,....(Bush paused một hồi mới nhớ ra câu tiếp) Hèn on me"...phải vậy hông?

    ReplyDelete
  9. @Lungdoan: Hehehe.. May quá, cái còm của bác hiện lên đây. Nếu không là bị quy nạp vô thành phần "đếch tin" và ko có tự do dân chủ của bác roài.. Ặkặk.

    Chủ hèn mà người làm ko hèn là hai đối tượng khác nhau. Cần phải phân biệt rõ. Vì vậy lý luận "đã biết chủ hèn, mà vẫn còn chui vào làm thì người làm đó xếp loại gì?" là kiều lý luận thiếu chứng cứ, quy nạp vô tội vạ đó bác ợ.

    ReplyDelete
  10. @Gacxep: Cái lí lụn đó căn bản lắm lắm. Bác nói "Ban lãnh đạo công ty NV ... động thái rất hèn nhát (cái chữ hèn là bác nói NV chứ tớ kg có nói đấy nhé. Tớ chỉ nói họ thuộc loại "dơ dơ ương ương")".

    Cái lí-lụn đơn giản 101 để tám chơi như sau:
    P: tất cả các bác sĩ từng là học sinh.
    P: A là bác sĩ
    C: thế thì suy ra A từng là học sinh rồi (kg học sao làm bác sĩ).

    Trở lại đề na ná:
    P: Ban lãnh đạo NV đều hèn
    P: VQHN là thành phần của ban lãnh đạo NV (Bác GX hỏi thử dùm coi định nghĩa chức vị Editor in Sệp có phải thuộc thành phần trong ban lãnh đạo kg?) hihi...
    C: VQHN không hèn (đại khái kết luận bác GX)

    Bác biết cái arguments nó khác nhau ở dạng nào rồi.

    Trở lại với bài bình cảm loạn của bác, vì bênh HN mà tớ thấy bác kỳ thị phân biệt chủng tộc các nghành kinh doanh: "kinh doanh báo chí khác với mở nhà hàng bán bún bò Huế hoặc bán Mỹ tho hủ tiếu. Bán báo, không đơn giản là bán sản phẩm mà kèm luôn cả cái tinh thần và nhân cách của tờ báo đó." Tớ xin phép biểu tình miệng chống đối tư tưởng phân biệt kỳ thị của bác GX.

    Tớ rất thích thưởng thức món ăn ngon đẹp lạ. Để nấu ăn ngon lạ trình bày bắt mắt đòi hỏi cả một nghệ thuật sáng tạo, đây tâm hồn, dày kinh nghiệm, và yêu nghề. Chắc là bác đi ăn mấy cái nhà hàng phải gió "chỉ biết thu tiền chẳng biết chi" nên bác mới phán như thê.

    Báo NV là một Công Ty gồm có tập đoàn lãnh đạo và nhân viên.. và đã gọi là CTy thì chắc phải có Bảng Cty Điều lệ (Corp Governance) để làm khung chuẩn lèo lái công ty đi đúng lề. Từ lãnh đạo cho tới nhân viên đều phải nắm vững nó. Chả hiểu bác HN có nắm vững nó không mà có vẻ "hơi bị" phạm luật hoài. Bác GX từng làm trong NV chắc bác có thể mang CG này ra cho anh em đọc được kg?

    Trong kinh doanh có môn đạo đức kinh doanh. Trong đó có đưa ra vấn đề khá nhạy để các lãnh đạo nghiền ngẫm và giải quyết - Giữa bảo vệ quyền lợi và lợi ích của người có phần (stakeholders) trong Cty và bảo vệ quyền lợi và lợi ích của người tiêu thụ thì người lãnh đạo phải giải quyết như thế nào khi hai bên có sự mâu thuẫn va chạm? Trách nhiệm của HN đối với cổ viên NV và quần chúng vs. trách nhiêm của cả ban lãnh đạo với cổ viên và quần chúng ra sao?

    Bác HN (theo tiểu sử lý lịch) thì đã từng hành nghề luật (nghe nói phải bỏ vì một vi phạm nào đó...Tớ chưa kiểm chứng trên state bar nên không biết rõ) nên cũng thừa biết rằng cái "dít-cà-lèm-mờ" nó không phải là cái bùa hộ mạng hoàn hảo vì còn có những yếu tố khác mà quan tòa có thể đẩy nó qua một bên. Ban lãnh đạo NV chắc cũng thừa biết điều đó (hay luật sư của họ cũng thừa biết để cố vấn) cho nên..sự quyết định của NV là hy sinh để HN ra đi chưa chắc đã thiếu sự cân nhắc. Có nghĩa là kết luận ban lãnh đạo NV là hèn thì cũng hơi thiếu chứng cớ bác ạ.

    Vì thế cả bác và tớ đều có cơ hội tha hồ vô tư tám và speculate như bài bác viết và comment của tớ....cho đến khi nào bác HN đưa ra chứng cớ là bác ấy kg hèn...Có khi bác ấy lại có thể được ví gần giống như cụ Hàn Tín ấy chứ nhể?

    Hehe.. Cảm ơn bác GX đã công bằng bác ái tự do cho comments của tớ được treo trong blog của bác (treo vài ngày cũng được rồi).. Cũng đỡ tủi thân.. ặc ặc..hớ hớ...

    ReplyDelete
  11. @Langdoan: Báo trước với bác là sẽ ko có customer service 3 đâu. Hehehe.. Cho nên cảm phiền bác về bên nhà bác mà giải bày cái vụ kỳ thị kinh doanh đi nhé.
    Sẵn luôn, khi lái xe đi đăng quảng cáo kinh doanh bác tự suy nghĩ tại sao bác tìm đăng ở NV. Sẽ tìm ra câu trả lời "OK or not OK" cho cái vụ gọi là kỳ thị kinh doanh mà bác gán cho tui nha. Khi đóng tiền quảng cáo xong, bác tìm BLĐ báo NV hỏi luôn là mấy ông có cân nhắc khi đuổi việc TBT không? Rồi những thắc mắc họ có đạo đức kinh doanh, trách nhiệm cổ đông... Nói chung những cái bà xí bà tú đó hỏi đây tui ko biết. Tui chỉ cho bác như vậy là nhiều rùi đó.

    Riêng vụ suy luận na ná thì bác đưa ra ko chuẩn lắm, bị thiếu. Chỉ ra cho nè:
    P: BLĐ Đuổi Việc VQHN là hèn.
    P: VQHN không phải là thành viên trong BLĐ Đuổi Việc
    C: BLĐ Đuổi Việc VQHN là hèn.

    Suy luận mà na ná, đưa thiếu điều kiện như vậy thì khoan hãy hớ hớ vội.

    ReplyDelete