Về trường hợp: "Cánh đồng bất tận"

Trong khuôn khổ của liên hoan phim quốc tế Việt Nam VIFF - tháng Tư - 2011, tôi đã được xem phim "Cánh đồng bất tận", được dựa theo truyện ngắn cùng tên, nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Bàn về truyện này thì xin được miễn "mót lúa cuối mùa", vì đây là một tác phẩm văn học đã được bàn luận nhiều lắm rồi. Trước khi vào xem phim, cảm giác cứ thấy lấn cấn, và tò mò, mặc dù chưa đọc truyện này. Nhờ chưa đọc truyện nên dù sao thì vẫn cứ thấy thoải mái hơn những người đã đọc thuộc, thậm chí ghiền giọng văn của Nguyễn Ngọc Tư.

Làm phim dựa vào một tác phẩm văn học được nhiều người biết đến, về một mặt nào đó, là một lợi thế. Nhưng làm sao để nó thành công, và được tán thưởng thì không dễ chút nào. Trường hợp "Cánh đồng bất tận", theo tôi, có thể lấy đó là một ví dụ.

Nghĩ như vầy: Đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình sẽ không tự hào gì về phim này, chắc chắn anh sẽ rút kinh nghiệm nhiều. Thậm chí, có thể đạo diễn Bình không muốn nhắc đến phim này cũng nên(?).

Về nhà tìm truyện đọc, sau khi đã xem phim. Lờ mờ lý giải sự không gây ấn tượng của phim là do kịch bản. Nhà biên kịch Ngụy Ngữ đã không để lại dấu ấn điện ảnh gì khi chuyển thể tác phẩm văn học này. Ông đã bám quá sát vào câu chuyện, vì vậy những khung hình di động trên màn ảnh chỉ là một sự minh họa đơn giản cho nội dung văn học. Không tìm thấy ngôn ngữ đặc quánh của nghệ thuật hình ảnh thì rõ ràng những gì thấy trên màn ảnh là một sự lệch pha.

Xem phim, không tìm thấy được ngôn ngữ chắt lọc của hình ảnh, không thấy được những chi tiết đắt giá, không thấy được dấu ấn riêng biệt-Nguyễn-Phan-Quang-Bình. Đạo diễn trong phim này, mơ hồ là người đứng giữa chỉ làm công việc chạy qua chạy lại ghi nhận hình ảnh của tác phẩm văn học và kịch bản điện ảnh. Mà công việc này thì đã có nhà quay phim hoặc giám đốc hình ảnh - director of photography (DP) trong đoàn phim đảm trách.

Với những phim mà nội dung là một câu chuyện có sẵn như "Cánh đồng bất tận", hay "Chuyện của Pao", hoặc những phim có nội dung hình thức chuyện kể tương tự khác... Thì việc kết hợp toàn bộ những cảnh quay lại để thành một câu chuyện về hình ảnh, đòi hỏi nhà đạo diễn phải có tư duy sáng tạo và logic để kể câu chuyện làm sao thu hút được người xem.
Ai đã từng xem "Chuyện của Pao" (Hải Yến đóng), cũng có lối dẫn chuyện như Nương trong "Cánh đồng bất tận" thì sẽ có cái nhìn đánh giá về lối kể chuyện bằng hình ảnh của phim nào hấp dẫn hơn.

Đạo diễn làm phim này không hay là do kịch bản, là do không kể được câu chuyện một cách sáng tạo theo lối của riêng mình và một phần do diễn xuất của nhân vật trong phim.
Đã đành, không tìm thấy sự sáng tạo về mặt điện ảnh trong phim, người xem rõ ràng nhìn ra được nhân vật Sương (Hải Yến đóng) cũng một phần làm cho phim này bị hỏng. Diễn xuất không có gì nổi bật, thể hình và chất giọng yếu của Hải Yến không phù hợp vào vai gái làng chơi. Vì vậy, khâu casting, chọn vai cho nhân vật này đã sai lầm khi giao vai Sương cho Hải Yến.
Không trách gì Hải Yến, không thể đòi hỏi gì nhiều ở cô khi cô cầm trong tay một kịch bản xơ cứng của Ngụy Ngữ, dưới sự chỉ đạo về mặt diễn xuất thiếu sáng tạo của đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình. Tiếc là... cô Phượng trong " The quiet American" đã quá ngoan ngoãn làm theo những gì nói trong kịch bản, bám sát vào câu chuyện để rồi không một chút bứt phá.

Nhà biên kịch Ngụy Ngữ, đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình, diễn viên Hải Yến đã cảm thấy lúng túng khi đứng bên cạnh người-nổi-tiếng-văn-học "Cánh đồng bất tận".
Vì vậy, phim này là một phim dễ được ưu ái về mặt nội dung đối với những ai đã từng đọc truyện của Nguyễn Ngọc Tư. Và phim này gây được cơn sốt vé đối với những khán giả chưa đọc truyện, vì tò mò muốn "xem-câu-chuyện-nổi-tiếng" như thế nào cũng là điều dễ hiểu.